August Landmesser

13 Haziran 1936’da Horst Wessel adlı savaş gemisinin denize indirilme töreni, Hitler faşizminin güç gösterisi yaptığı bir etkinliğe dönüşür. Törene Adolf Hitler de gelir ve açılışı yapmak üzereyken binlerce insan ayağa kalkarak Nazi selamı verir. Ancak binlerce insanın içinde biri dikkat çeker; Hitler selamı vermeyi reddetmiş, kollarını kavuşturmuş biçimde objektiflere yansır ve binlerce insanın şaşkın bakışlarını üzerine toplar.

Selam vermeyi reddetmek kendi başına belki çok önemli bir tepki değildir, ama o dönemlerde Hitler’e selam vermemek her babayiğidin harcı değildi. Peki hayatı pahasına faşizme tepki göstermek için böyle bir eylem yapan adam kimdi?

Çoğu korkudan kimi de faşist ideolojinin etkisinde kaldığı için Nazi selamı veren binlerce insanın arasında ellerini kavuşturup protesto etme cüretini gösteren bu kişi, o sırada 26 yaşında bir tersane işçisi August Landmesser’dir…

LANDMESSER’İN ÇARPICI HAYAT HİKAYESİ

August, 1931 yılında iş bulma umuduyla Nazi Partisine üye olur. Bu dönem evlilik hazırlığı içinde August’u kötü bir sürpriz beklemektedir. Sevgilisi Yahudi olduğu için, Nazi Partisi, Alman ırkını bozacağı gerekçesiyle bu evliliğe itiraz eder. Ama August bu talebi reddeder ve sevgilisinden vazgeçmez ve Nazi partisinden ayrılır.

1935 yılında her türlü baskıya rağmen, aynı9 zamanda Nazi rejimine karşı mücadele eden bir antifaşist olan sevgilisi Irma Eckler ile evlenir. Irma ile evliliğinden iki kız çocukları olur. Partiden ayrıldıktan sonra Hamburg kentinde Blohm+Voss tersanesinde işçi olarak çalışır.

August Landmesser, Temmuz 1937’de Nazilerin ırkçı yasaları nedeniyle “kendi ırkına saygısızlık suçundan” yargılanır ve tutuklanır. Eşi Irma Eckler ise Gestapo tarafından tutuklanır ve 1938’de Hamburg yakınlarındaki Fuhlsbüttel Hapisanesi’ne atılır. Daha sonra Lichtenburg ardından da Ravensbrück toplama kampına gönderilir ve 1942 yılında burada öldürülür.

August savaşın olanca şiddetiyle sürdüğü 1941´de serbest bırakılır. Serbest kaldıktan sonra, Püst adında bir nakliye şirketinde ustabaşı olarak çalışmaya başlar. Bu tarihten sonra August’un izi kaybolur ve bir daha kendisinden haber alınmaz…
Nerede, ne zaman, nasıl öldüğü ya da öldürüldüğü bilinmemektedir. Bir söylentiye göre, cepheye gönderilmiştir.

Savaştan sonra 1949´da Rostock yerel mahkeme A. Landmesser’in ölüm tarihini 1 Ağustos 1949 olarak açıklar. Hamburg senatosu da 1951 yılında, August ve Irma’nın öldüklerini resmi olarak açıklar. Çocukları ise hayatta kalmayı başarır ve bir devlet yurdunda büyürler.

August ve Irma’dan geriye hala hafızalardan silinmeyen o çarpıcı fotoğraf ve faşizme karşı örnek cesur davranışı kalır…

Selçuk Kozan