BİTÜM SICAK KARISIMIN TANIMI

Bilindiği gibi beton, katı bir kütle halinde birbirine bağlanmıs granüle agrega olarak tarif
edilir. Betonun çesitli tipleri, beton yapmada kullanılan bağlayıcı maddelerin cinslerine göre
tanımlanır. Betonun iki esas sınıfı vardır. Bitümlü beton ve portland çimentolu beton gibi. Bitümlü
betonun üretiminde Üç tip bağlayıcı kullanılır. Bunlar; asfalt çimentosu, sıvı petrol asfaltı ve
katranlardır.

Sıcak karısım asfalt kaplama, asfalt çimentosu ile homojen olarak karısmıs ve kaplanmıs
agregaların birlesmesinden olusur. Agregaların kurutulması ve mükemmel bir karıstırma ve
islenebilirlik sağlamak için asfalt çimentosunu uygun akıcılığa getirilmesi amacı ile karıstırmadan
önce her iki malzemenin de (agrega ve asfalt) ısıtılmaları gerekmektedir.

Uygun sıcaklıklara kadar ısıtılarak, kurutulmus ve yukarıdaki bağlayıcılardan birisiyle yine
uygun bir sıcaklık ve sürede karısmıs gradasyonlu agregaya "Bitümlü Sıcak Karısım" denir. Bu
sıcaklık bitümlü sıcak karısımın kalitesine olan etkisi yanında, emniyetli çalısma yönünden de çok
önemlidir. Agreganın kurutulması için gerekli sıcaklıkla, karısım anındaki en uygun sıcaklık
bağlayıcı bitümlü maddenin cinsine göre değisir.

Agrega ve asfaltın ısıtma, tartma, eleme ve karıstırma sistemi olan plentlerde karıstırılır.
Plentte karıstırma islemi tamamlandıktan sonra yola tasınır. Bu sıcak karısım kaplama yerine
kamyonlarla emniyetle nakledilir, finiserlere doldurulur .Düzgün ve homojen bir yüzey verecek
sekilde serici ile tabaka halinde serilir. Serimden sonra karısım henüz sıcak iken kendinden yürür
uygun ağırlık ve tipteki silindirlerle düzgün ve sartnamesine uygun bir yoğunluk elde edilinceye
kadar uygun bir sıcaklıkta silindirlerle sıkıstırılır. Đyi sıkısmıs bir yüzey elde edilecek sekilde
sıkıstırma islemine devam edilir.

1. Bitümlü Sıcak Karısım Kaplama (BSK) Yapımında Đstenilen Özellikler :
Bitümlü sıcak karısımlarda elvrisli agrega ve bitümlü madde seçmek ve bu karısımlarla
yapılacak kaplamaları iyi kontrol etmek için bitümlü karısımların özellikleri konusunda
Dizayncıların ve uygulayıcıların yeterli bilgiye sahip olmaları gerekir. Bitümlü karısımların ve
bunlarla yapılan kaplamaların belli baslı özellikleri asağıdaki gibi olmalıdır.

1.1. Stabilite:
Yapılan Bitümlü Sıcak Karısım Kaplama "Sıtabil" olmalıdır. Sıtabilite;
tasıtlardan gelen statik ve dinamik (hareketli) yüklerin neden olduğu kesme kuvvetlerine ve
deformasyonlara karsı kaplamanın gösterdiği dayanma gücüdür. Bu BSK nın en Önemli
özelliklerinden biridir. Bitümlü karısımı olusturan agrega ve bitümün özellikleri kaplamanın,
sıtabilite değerine ve aynı zamanda karısının kompozisyonunda etki eder. Agrega özelliklerinin
sıtabilite değerleri üzerindeki etkileri, agrega konusunda belirtilecektir. Bilindiği gibi, asfalt
çimentosu penetrasyen derecesi düstükçe sertlesir. Doğal olarak bu durumda bitümlü karısımın
sıtabilite değerine etki eder. Asfalt çimentosunun cinsinin veya penetrasyon derecesinin
seçilmesinde iki özellik göz önünde bulundurulmalıdır.

a-Kaplama üzerindeki trafiğin tipi ve hacmi,
b-Kaplamanın bulunduğu yerin iklim kosulları dikkate alınarak bitümlü madde seçimi
trafiğin tipi ve hacmi itibariyle yüksek bir sıtabilite istendiğinde düsük penetrasyonlu asfalt
çimentosu veya bu özelliğe göre diğer bitümlü maddeler kullanılmalıdır. Bununla birlikte soğuk
kısın hüküm sürdüğü yerlerde yapılan kaplamalarda kaplamanın çatlamaya dayanıklılığı göz önüne
alınmaksızın yüksek sıtabilite değerleri elde etmeye çalısılmamalıdır. Sıtabil olmayan
kaplamalarda tekerlek izleri ve ondüleler olusur ve hatta duran bir aracın altındaki kaplamada bile
deformasyonlar görülür

1.1.2.Dayanıklılık (durabilite ):
Yapılan bitümlü sıcak karısım "durabil" olmalı, hava kosullarının
etkisiyle ve trafik altında sökülüp atılmamalıdır.
Durabilite; Bitümlü Sıcak Karısım Kaplamanın, trafik, su, hava etkilerine ve ısı
değisikliklerine dayanıklılığı demektir. BSK sıtabil olduğu kadar durabil de olmalıdır. Durabilite,
diğer bir tanımlamayla; kaplamanın asınmaya, kabarmaya, soyulmaya ve oksidasyona
dayanıklılığı anlamına gelir. Kaplamanın asınmaya dayanıklılığı daha çok agreganın asınmaya olan
dayanıklılığına bağlıdır. Agrega sert ve sağlam olduğu oranda kaplama durabil olur.
Kaplamanın kabarmaya dayanıklılığı da yine, agreganın kabarmaya olan dayanıklılığına
bağlıdır.Bundan dolayı agreganın emdiği su oranında kaplama durabil olur. Rutubetten etkilenme
halinde kaplamanın soyulmaya dayanıklılığı agreganın bitümü emme derecesine bağlıdır.
Sonuç olarak bitüm absorbsiyonu fazla olan hidrofobik agregalar, soyulmaya karsı
dirençleri fazla olduğundan tercih edilmelidirler. Soyulmaya karsı dirençleri az olan agregalardan
olusturulan kaplamanın durabiliteleri ve hatta sıtabiliteleri de az alacaktır. Kaplamanın oksidasyona
dayanıklılığı bitümlü karısımlardaki bosluğun yüzdesi ile değisir. Oksidasyona dayanması az olan
bir kaplamanın durabilitesi de az olur ve kaplamada çatlaklıklar meydana gelir. O bakımdan,
bitümlü karısımda “Bosluk yüzdesini asfaltın oksidasyonunu en az düzeyde tutabilecek bir limit
içinde kalmasını sağlamak" gerekir. Oksidasyon asfalt çimentosunun penetrasyon derecesini azaltır
ve sonuçta kaplama yüzeyinde çatlaklıkların olusmasına neden olur.

1.1.3. Flexibilite (Esneklik) :
Flexibilite (esneklik); bir kaplamanın kendisini, altındaki temelin
çökmelerine veya esnemelerine çatlamadan ve kırılmadan intibak ettirebilme yeteneğidir.
Kaplamanın bu özellikleri altındaki temel flexibil (esnek) olduğu zaman önemlidir. Kaplamanın
flexibilitesine; asfaltın penetrasyon derecesi, ısındığında genisleme derecesi ve aynı zamanda
bitümlü karısımdaki bitüm ve mineral fiiller miktarı da etki eder. Çok az flexibil bir kaplana, çok
az sıtabil bir kaplama kadar sakıncalıdır.

1.1.4. Kaymaya Karsı Direnç:
Kaymaya karsı direnç tasıtların kaplama üzerinde emniyetle
yürümesini ve durmasını sağlayan kaplama yüzünün sürtünme dayanıklılığıdır. Kaplamanın bu
özelliğinin kaplama yüzü yapısı karısımdaki agreganın asınmaya olan dayanıklılığı, karısımdaki
bitüm miktarı ve bosluk % si ile ilgilidir. Yumusak agregalar fazla miktarda asındıklarından kaygan
yüzeyler olustururlar. Bundan baska karısımda hesaplanandan fazla bitümün ve gerekenden az
bosluğun bulunması, trafiğin asırı kompaksiyon etkisi ve sıcak havalarda bitümün genislemesi
sonucunda bitümün kaplama yüzeyine çıkarak kaygan bir yüzey olusmasına neden olur. 0 bakımdan
kaplama yüzeyi ıslak bile olsa tekerleği tutacak özellikte olmalıdır.

1.1.5. İslenebilirlik(workabilite) :
Bitümlü sıcak karısımın; karıstırma, serme ve sıkıstırma
bakımından islenebilirlik özelliğidir. Karısımın bu özelliği agrega granülometrisi,bitüm yüzdesi,
agreganın büyük dane büyüklüğü,sekli ve yüz yapısı ile ilgilidir. Özellikle ince agrega (No: 4 elek
altına geçen) dane sekli bitümlü karısımın özelliklerine bilinen bir sekilde etki eder. Köseli kum
daneleri ile konkasör tozu sıtabiliteyi, yuvarlak kum daneleri Workabiliteyi artırır. Bazı durumlarda
karısımdaki bitüm miktarının azlığından, karısımda gayet iyi özellikte agrega kullanıldığı ve yeteri
derecece silindiraj yapıldığı halde kaplamalarda istenilen sıkısma ( kompaksiyon ve
dansite,yoğunluk) sağlanamaz.

1.1.6. Yorulma Mukavemeti:
Bir asfalt kaplamasının tekerlek yüklerinin geçmesinden doğan
tekrarlı gerilmelere karsı koyabilme yeteneğidir.Asfalt içeriği arttıkça yorulma mukavemeti
artmaktadır.Deneyler ,yoğun gradasyonlu asfalt karısımların açık gradasyonlu asfalt karısımların
göre daha yüksek yorulma mukavemetine sahip olduklarını ortaya koymaktadır.Karısım içine
sıkıstırılmıs bir kaplamada kusmaya sebep olmaksızın daha yüksek asfalt içeriğine izin veren iyi
derecelenmis agregalar kullanılmalıdır.

1.1.7. Geçirgenlik(Permabilite):
Bir asfalt kaplamasının içine doğru veya içinden hava ve su
geçisine karsı gösterdiği direnci ifade etmektedir.Bosluk oranı sıkıstırılmıs bir kaplama karısımının
hava veya su geçisine karsı hassaslık derecesinin bir göstergesi olmakla birlikte bu boslukların
birbirlerine bağlı halde olmaları ve yüzeye erisimlerinin bulunması çok daha büyük önem
tasımaktadır.Hava ve suya karsı geçirimsizlik de asfalt kaplama karısımlarının dayanıklılığı için
gerek duyulan bir özelliktir