Xe kimyasal sembolü ile ifade edilen Ksenon atom numarası 54 olan kimyasal bir elementtir. Renksiz ve kokusuz bir gaz olmasına karşın oldukça ağır olup atmosferde eser oranlarda yer almaktadır. Reaktif olmayan bir element olmasına karşın sentezleri ile bazı kimyasal reaksiyonlara neden olabilmektedir.

Doğada oluşumu dokuz kararlı izotop ile gerçekleşen Ksenon 40’ın üzerinde radyoaktif bozunmaya uğramış kararsız izotopa sahiptir. Bu izotoplar arasında Xe-135 nükleer fisyon sonucunda açığa çıkmaktadır. Nükleer reaktörlerde değerlendirilen bu izotop, nötron soğutucu olarak kullanılmaktadır.

Yoğun olarak flaş lambalar ile ark lambalarında kullanılan ksenon tıbbi alanda anestezik olarak değerlendirilmektedir. İlk lazer modellerinde de kullanılan Ksenon uzay gemilerinde bulunan iyon iticilerinde kullanılmaktadır. William Ramsay ve Morris Travers tarafından 12 Temmuz 1898 tarihinde neon ve kriptondan sonra keşfedilen Ksenon yoğunluk bakımından atmosferde 20 milyonda bir oranda Ksenon bulunduğu ifade edilmiştir.

Atmosferde yaklaşık olarak 0.087±0.001 ppm oranında bulunan Ksenonun Xe133 ve 135 gibi izotopları nükleer reaktörlerde nötron ışıması sonucunda elde edilmektedir. Yine havanın oksijen ve azota ayrılması sırasında yan ürün olarak elde edilen bu element çift aşamalı tesislerde ayrımsal damıtma işlemi sonucunda son halini alır.

Bulunduğu diğer alanlara bakıldığında güneş atmosferi ile birlikte dünya, asteroidler ve kuyruklu yıldızlarda oldukça az oranlarda bulunduğu keşfedilmiştir. Mars atmosferinde yer alan Ksenon dünya atmosferi ile benzer özellikler sergilemektedir. Ancak Xe -129’un Dünya ve Güneş’e oranla Mars’ta daha yoğun oranlarda olduğu bilinir. Kullanım alanlarına bakıldığında ise aydınlatma ile optik çalışmalarda, lazerlerde, anestezi gibi tıbbi uygulamalarda nükleer santrallerde kabarcık odalarında, problarda ve diğer alanlarda değerlendirilmektedir. Tek başına toksik etkiye sahip olmasa da bileşikleri patlayıcı ve kimyasal etki düzeyine ulaşabilir.

Alıntı