Pozitif Psikoloji

Pozitif Psikoloji nedir? Ne değildir? Neyi amaçlar? Pozitif Psikoloji’nin bir derneği var ve bu dernek bu soruları resmi sitesinde şu şekilde yanıtlıyor.

Psikoloji bilimi geçmişte önceliğini olumsuz ruh hallerini araştırmaktan yana kullanmıştır. Hastalığı odak alan bu modelde amaç patolojik durumun tedavisi olmuştur (örneğin, depresyon, kişilik sorunu, travma, kaygı). Günümüzde bilim dünyasının vardığı ortak kanı şudur: Ruhsal sağlığını korumayı başaran bir kişinin yaşam kalitesi yine de tam anlamıyla tatmin edici olmayabilir.

Sadece patolojik sorunlara yoğunlaşarak ruh saglığını düzeltmeye çalışmak, yaşamı anlamlı ve mutlu kılmaya yetmeyebilir. Pozitif psikoloji insanların yaşam deneyimini daha dengeli ve bütünsel bir bakış açısıyla incelemek için hastalık odaklı düşünce tarzından kopar ve insanın hangi koşullar altında olumlu gelişme ve ilerleme gösterdiğini araştırır.

2000’li yılların başında ortaya çıkan bir bilim dalı olan pozitif psikolojinin amacı bilimsel araçlara başvurarak normal koşullarda yaşayan ve bilinen ruhsal sağlık sorunu olmayan insanların yaşam kalitesini arttırmaktır. Bu bilim dalı pozitif duygular, pozitif kişilik özellikleri, ve pozitif kurumlar üzerine odaklanır (Seligman & Csikszentmihalyi, 2000).

Araştırmaya dayalı bir bilim dalı olarak pozitif psikoloji, olağanüstü koşullar yerine olağan koşullarda yaşayan bireyler ve toplumlar için “iyi yaşam nedir?” sorusuna cevap arar. Hayatı yaşamaya değer kılan en önemli deneyimleri bilimsel olarak incelemek amacıyla pozitif psikoloji insanların zayıflıklarından çok kişisel gelişimini sağlayan güçlü yönleriyle ilgilenir (örneğin, öz denetim, kendini kabul, dayanıklılık, yaratıcılık, farkındalık).

Ancak, pozitif psikolojiyi mutluluk bilimi olarak değerlendirmek yanlış olur. Bu bilim dalı insan yaşamında olumsuzluklar yer almaz gibi bir iddadan çok uzaktır. Patoloji (ya da problem) odaklı psikolojiye gereken önemi verir ve onun yerini almayı hedeflemez. Bu bilim dalına göre yaşamdaki güzellikler de yaşamdaki olumsuzluklar kadar gerçektir: “İyi yaşam” kavramı başlı başına bir araştırma konusu olmalıdır ve problem odaklı psikolojinin bir türevi olamaz. Böylece psikoloji dalının içinde yeni bir bilimsel hareket olarak pozitif psikoloji geneleksel patolojik modelin sınırlarını genişletir, farklı bilimsel araştırmaları bir araya getirerek ruh sağlığı kavramını daha derinden anlamayı hedefler.

Peterson, C. (2009). Foreword. In C.R. Snyder & S. Lopez (Eds.), Oxford handbook of positive psychology (pp. xxiii-xxiv). Oxford: Oxford University Press.

Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.