13 adımda neden bayan değil, kadın demeliyiz?

1. İlk önce şunun ayrımını ortaya koymakta fayda var; ‘Kadın’ ve ‘Erkek’ kelimeleri cinsiyet belirtmede kullanılır.


2. ‘Bay’ ve ‘Bayan’ kelimeleri ise cinsiyet belirtmeye gerek duyulmadığı durumlarda, birer hitap şekli olarak kullanılır.


3. Elbette ki biri ile konuşmanız, seslenmeniz gerektiğinde bu kelimeyi kullanabilirsiniz ama böyle durumlarda bile kullanmaktan kaçınmanızda fayda var.
Örneğin “Bay, bakar mısınız?” diyemeyeceğiniz gibi “Bayan, bakar mısınız?” demeniz de abes kaçacaktır.


4. Yani asıl karşı çıkılan; kadın bireylerin cinsiyetlerinden bahsedildiği durumlarda, insanları bu kelimenin kullanımından kaçmaya iten algı ve zihniyettir. Boşuna abartılan ve büyütülen bir tartışma demeden önce asıl nedene odaklanırsanız, olayın haklılığını ve bu konudaki ısrarın yalnızca feminist bir söylem olmadığını da göreceksiniz.


5. ‘Ama benim niyetim kötü değil, sadece kibarlık olsun diye böyle söylüyorum.’
Eğer kendinizi bu şekilde savunuyorsanız özrünüz kabahatinizden daha büyük! Çünkü bu neden kibarlık olsun ki, size bunun daha kibar olduğunu düşündüren ne? Bu, tamamen kadını cinsel kimliğinden uzak tutmaya çalışan erkek egemen sistemin bize dayattıklarının bir sonucudur. Ayrıca asıl yanlış olan bu kelimeyi ve çağrışımlarını ayıp bulan zihniyettir.


6. Bir de bundan daha da vahim olan şu savunma var tabii ; Kadın-kız ayrımı yapmaktansa daha naif olduğunu düşünüyorum. Oysa kadın olmanın da kadın demenin de utanılacak bir tarafı yoktur ve bunun ayrımı yapmak kimseye düşmez.


7. Zaten kız diye de bir cinsiyet de yoktur. Kadın/Erkek; tıp dilinde “Dişi/Erkek” olarak geçer. Bunların küçük yaşta olanlarına da kız/oğlan denir.
TDK’da da kadın kelimesinin tanımı şu şekildedir: Erişkin, dişi insan.
Yani gelişimini tamamlamış ve 18 yaşını doldurmuş her dişi birey, kadındır.


8. Ancak esas niyetiniz gerçekten kibar olmaksa; bu kelime yerine ‘hanımefendi’ kelimesini kullanmanız çok daha ‘kibar’ olacaktır. Tabii yine sadece hitapla kısıtlı durumlarda.


9. Bunda büyütülecek ne var demeyin!
Bize bu algıyı yaratan tutucu zihniyet konuşma dilimize lanse edilerek bu kullanım normalleştirmeye çalışılıyor. Ve bunun karşısında durup, algılarımızla oynanmasına izin vermemek hem kadınların hem de erkeklerin en önemli sorumluluklarından biri olmalı.


10. Esas kimliğin söz konusu olduğu durumlarda yalnızca cinsiyet belirten ‘kadın’ kelimesinin ayıp olarak algılanıp, yerine bayan sözcüğü kullanıldığında bir art niyet aramak ***et normaldir.


11. Çünkü erkek egemen toplumumuzda kadın denilince hemen bu durum, bireyin medeni haline daha da kötüsü namusuna bağlanıyor.
Ve sırf bu yüzden insanlar, kadın demek yerine bayan diyerek konuyu kapatıveriyor. Konunun en önemli noktası da burasıdır çünkü bu tutum yüzünden kadın cinsiyeti, bir sözcüğe sıkıştırılarak aşağılanıyor.


12. Ama ben yine de karıştırıyorum nerede hangisini kullanacağımı bilemiyorum diyorsanız, bir iki örnek verelim;
Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi, Kadın Reyonu- Erkek Reyonu, Kadın WC- Erkek WC, Kadın doktor/avukat/öğretmen doğru kullanımlardır. Daha da önemlisi; 8 Mart Dünya Bayanlar Günü değil, Kadınlar Günü’dür.
25 Kasım Uluslararası Bayana Karşı Şiddete Hayır Günü değil, Kadına Karşı Şiddete Hayır Günü’dür.


13. Zaten tüm bu nedenlerin dışında ‘KADIN’ kelimesi çok daha ahenkli ve güzeldir!