GERİ BESLEME VE OSİLATÖRLER-4
Hartley Osilatör
Hartley osilatör şeklindeki bir devrede LC´nin tipik bağlantısı aşağıdaki gibidir.
Sadece Hartley LC şekli

Transistörlü Hartley osilatör devresinde LC devresi DC yada AC bağlantısı olarak kollektör üzerinde yer alır geri besleme bobinin orta ucundan alınarak transistörün emitörüne bağlanarak sağlanır. Aşağıda tipik bir Hartley osilatör devresi görülmektedir.
Devrenin rezonansı devredeki bobinin Q faktörü ile yani tel kalınlığı ile değişir. Kalın telli bobinlerde yani yüksek Q faktörüne sahip bobinlerde;

formülü ile hesaplanır. Yüksek frekanslı devrelerde doğrudan bu formülü kullanabilirsiniz.
İnce telli ve düşük frekanslarda çalışacak osilatörlerde ise Q faktörü genellikle düşük olur. bu tür osilatörlerde ise;

formülü kullanılır.
Devrenin çalışması şu şekildedir;
Devredeki dirençler transistörün çalışma noktasının yük doğrusu üzerinde ortalarda olacak şekilde çalışması için seçilir. Bir başka seçim ise rezonans devresindeki C kondansatörü hariç Cc ve Cl kondansatörleridir. Cl kondansatörü RE emitör kondansatörüne bağlıdır. Devrenin çalıştığı frekansta (osilatör ayarlı ise çalışacağı en düşük frekansta) RE´nin 1/10 ´u kadar empedans gösterecek kadar seçilir.


Kollektöre bağlı Cc kondansatörünün empedansı ise aynı şekilde Rc direncinin 1/10 kadarı olarak seçilir. Bu değerler en az değerler olup daha az değerde seçilmesinin bir sakıncası yoktur.


"Devremizde Rc direnci kullanılmayıp LC devresi direk kollektör devresi üzerine takılı olursa o zaman Cc kondansatörünün empedansı L bobinin çalıştığı en yüksek frekanstaki empedansının en az 1/10 kadarı olarak seçilir."
Devredeki LC´nin yaklaşık empedansı ise;

ile bulunur. Buradaki r bobinin DC iç direncidir. Bu formüle biraz dikkat edelim. Varsayalım bobin ideal iletkenden yapılmış olsun. Yani direnci sıfır olsun. O zaman Z sonsuz olur. Paralel rezonans devrelerinde de rezonans frekansında eşdeğer empedans çok yüksek ideal tel ile yapılırsa sonsuz olur. Gerçeklere dönecek olursak düşük frekans devrelerinde mesela 1Khz de çalışan bu tip bir osilatörde kullanılacak bobinin L değeri çok fazla olacaktır. Buna karşın az yer kaplaması için ince bir bobin telinden sarılacaktır. Bu nedenle bu şekildeki düşük frekansı osilatörlerin çıkış empedansı da küçük olacaktır. Yüksek frekans devrelerinde daha kalın tel kullanmak mümkündür. Bundan dolayı çıkış empedansları da daha yüksek olacaktır.