Büyük Millet Meclisi’nin Saygıdeğer Üyeleri,

Büyük Millet Meclisi’nin sekizinci çalışma yılına girerken, sayın üyeleri saygı ve sevgi ile selâmlarım. Bu yıl, soylu milletimizin lâyık olduğu uygar düzeydeki yerini alabilmesi için büyük Meclis’in, bir iki yıldan beri onayladığı kanunların ve aldığı önlemlerin, genel hayatımızda uygulamaları ile geçmiştir. Bu uygulamaların olumlu etkilerini ve belirtilerini sevinçle gözlemekteyiz.



Cumhuriyet ve uygarlığın başlıca nimeti olan huzur ve güvenliğin sağlanması ve doğrulanması için harcadığımız çabaların olumlu sonuçları ortaya çıkmaktadır. Bunu onur duyarak anıyorum. Son yılların belli başlı olayı olan Doğudaki irticanın gerektirdiği durumu düzeltici önlemler yerinde kararlar alınarak başarı ile uygulanmıştır. Bu önlemlerin vatandaşlarımızın sosyal ve ekonomik hayatları üzerinde, huzur ve refah getiren etkileri şimdiden duyulmaktadır.



Sosyal yapımızın hiçbir olayını, hiçbir hastalığını yarım önlemlerle geçiştirmek istemeyen ve buna alışmayan Cumhuriyet, giriştiği köklü reformun ilk dönemini geçirmiş ve günden güne artan sonuçlarını alma dönemine girmiştir. (Şiddetli alkışlar, bravo sesleri)



Prensibimizin ve yeteneğimizin esin verdiği ve gerçekte ülke ihtiyaçlarına uygun olan eserleriyle ortaya çıkan yolumuzda kesin adımlarla yürümek kararlılığındayız.



Ülkemizin iç yönetimi, yalnız huzur ve güvenle değil, ekonomi ve bayındırlık çalışmaları ile de kendisini gösterir. Genel olarak, yol yapımı için gösterilen istek ve çabalar özellikle anılmaya değer. Bu konudaki çalışmaları düzenlemek için genel ve özel yollar arasındaki farkların giderilmesi gereğini duyuyoruz.



Genel ihtiyaç için, yürürlüğe koyduğumuz Yol Kanunu, Köy Kanunu, Borçlanma Kanunu, İskan ve Mülkî Teşkîlât kanunlarının uygulamaları iyi sonuçlar vermektedir.



Bu yıl sunulacak olan nahiye ve belediye kanunlarıyla ve eğitim vergisinin düzenlenmesi ve düzeltilmesi ile de Yüce Meclis modern ve uygar bir yükselme düzeyi daha sağlamış olacaktır.



İskân siyasetimize ve iskân önlemlerine vermiş olduğumuz önemin yerinde olduğunu belirtmek isterim. Bu konuda her yıl alacağınız yeni önlemlerin ülke geleceği için tam anlamı ile yararlı olacağına şüphem yoktur.



Genel reformlar içinde kabul buyurduğunuz Medenî Kanun, Ceza ve Ticaret kanunları uygulamaya konulurken, yargıçlarımızın gösterdiği gayret ve doğruluğu takdir ederim. Bu kanunların milletin gerçek ihtiyacına ve isteğine ne derece uygun olduğu açıkça görülmüştür.



Saygıdeğer Efendiler! Türk milletinin gelişmesine yüzyıllardan beri set çeken engelleri kaldırmak ve genel hayata çağdaş uygarlığın kanunlarını ve araçlarını vermek için harcadığınız çabaların milletin tümünün onayını almış olduğu kesindir.



Aşırı isteklerini içinde gizleyen, milletin esenliği yolunda tatmin edilmemiş görünenlerin son çırpınma girişimleri, millî irâde karşısında her zaman yenilgiye uğramıştır. Ve uğrayacaktır. (Sürekli alkışlar)



Bu girişimlerin son belirtisi olarak ortaya çıkan suikast olayı naçiz şahsımızla olan ilişkisi dolayısıyla değil, Türk milletinin mert yapısına yaraşmaması ve milleti temsil eden onurlu, yüksek bir görevi, saldırı hedefi yapmayı düşünecek kadar soysuzlaşan gerici bir düşünce olduğunu göstermesi yönüyle üzüntüye neden olmaktadır.



Refik Bey (Konya)- O sefiller, Türk milletinden değildir, büyük dâhi!



Tunalı Hilmi Bey (Zonguldak)- Onları Türklük değil, cehennem bile kabul etmez!



Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa: – Ancak, sayıları pek az ve alçak bir toplulukla sınırlı kalan bu düşünceye karşı, bütün milletin candan gösterdiği nefret ve karşı koyma, Cumhuriyet’in ve Büyük Millet Meclisi kuruluşunun millet önünde ne derece kutsal olduğunu kanıtlaması yönünden avunma ve övünme nedeni olmuştur. (Alkışlar)

Sayın üyeler, milletimizin yazgısına el koyduğundan beri, Büyük Millet Meclisi’nin ilkesi, toplumumuzun kaybettiği yüzyılları zaman geçirmeden yerine koymak ve yöneldiği amaçlara, güven ve huzura varmak için durumun gerektirdiği önlemleri duraksamadan almak ve uygulamaktır.



Büyük Millet Meclisi’nin, son yıllarda çizdiği yönden, günden güne yapılan yanıltmalar ve karışıklıklarla milletimizi saptırmak isteyenlere karşı zorunlu olarak yürürlüğe koyduğu Takrir-i Sükûn Kanunu bu ilkenin eserlerindendir.



Bu kanunun, genel reformlarının iyi anlaşılması olumlu biçimde uygulanması, genellikle huzur ve kararlılığın sağlanması ve devletin etki ve şerefinin yerleştirilmesi ve gerçekleştirilmesi konusunda ne derece faydalı olduğu açıktır. Takrir-i Sükun Kanunu kötü davranışlara ve suistimallere karşıdır. Düşünce özgürlüğünü ve basını asla kısıtlamadığı açıktır. Bu sınır içinde uygulanmakta olan Takrir-i Sükun Kanunu’nun milletin hayatı için gerekli olan huzur ve güvenliğin yenileştirme ve reformların korunması ve sağlanması gibi önemli konular için, gerekli görülürse uygun bir süre daha yürürlükte kalması, Büyük Millet Meclisi’nce göz önünde bulundurulması ve görüşülmesi gereklidir.



Tunalı Hilmî Bey (Zonguldak)- Elbette! Hiç şüphesiz!…



Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa: Saygıdeğer Efendiler, genellikle ekonomimizde verimli bir gelişme görülmektedir. Millî bankalarımızla, ticaret ve sanayi şirketlerinin sayı ve sermayelerinin sürekli olarak artıyor olması, halkımızın ekonomik hareketlerine ve izlenimlerine kanıt sayılabilir.



Kabotajın, bu yıl içinde yalnız ve bütünüyle Türk sancağına dönmesi fiilen gerçekleşmiştir. Bu olay yüzyıllar süren engellere karşı, ancak millî yönetimin sağlayabildiği başarılardır, övünerek anmak isterim.



Demir sanayii kurmak ve demir madenleri işletmek için uzmanların çeşitli alanlardaki incelemeleri olumlu sonuçlar vermiştir. Ereğli kömür bölgesinin doğusunda yeniden uygun nitelikli zengin kömür damarları ortaya çıkarılmıştır.



Kömür üretimi bu yıl, şimdiye kadar üretilen miktarın üstündedir. Bununla birlikte, bu sonuç bizim amaçladığımız ve kaynaklarımızın sağlayabileceği miktardan henüz çok uzaktır. Üretimi artırmak için sürekli olarak yeni önlemler alınmaktadır. Bu amaçla, yeni maden kanunu tasarısı Yüce Meclis’e sunulmak üzere hazırlanmış bulunmaktadır.



Vatanda büyük fabrikaların kurulması için genel ve övgüye değer çabalar görülmektedir. Bu toplanma döneminde yeni Sanayii Teşvik Kanu’nu ve yeni İş Kanun’u Yüce Meclis’e sunulacaktır. Bir de Büyük Ekonomik Meclis kurulması için bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır.



Saygıdeğer Efendiler, bakanlık tarım alanında da şartlar ve elde bulunan araçlarla çok fazla çaba ve faaliyet göstermiştir. Bunlardan tohumların hastalıklardan arınması ve tohumların ayıklanması, ağaçlara ve hayvanlara gelen küçük böcekler ve hastalığın yok edilmesi için aldığı geniş ve etkili önlemler sevindirici sonuçlar vermektedir. Ancak, ülkemizin bir tarım ülkesi olduğu ve genişliği göz önüne alınırsa bizim başlıca güç ve gelir dayanağımızın toprak olduğu ortaya çıkar. Cesaretle söylemeliyiz ki, ülkemizin tarımsal alanda lâyık olduğu gelişmeyi sağlayacak bilimsel ve pratik güce ve bilgiye sahip yetkili uzmanlarımız azdır.



Bu nedenle, tarımsal kuruluşumuzu, tarım okullarımızı, tarımsal çalışmalarımızı bilimsel kurallar içinde özünden düzenleyecek önlemlerin gerçek uzmanlar yardımıyla alınmasında karamsarlığa gerek olmadığı düşüncesindeyim. (Bravo esleri) (Sürekli alkışlar).

Saygıdeğer Efendiler, halkın yaşamı ve sağlığı konusunda üç yıldan beri belirgin bir program içinde ve bütçemizin elverdiği oranda devam eden çalışmalar sürdürülmektedir.



Ülkemizin çeşitli bölgelerinde sıtma ve diğer hastalıklarla savaş kurumları genişletilmiş ve geliştirilmiştir. Sağlık çalışmalarından aldığım sonuçlar olumlu ve sevindiricidir. Sağlık ve sosyal işlerin çeşitli bölümleri ile ilgili ve Meclis’in gündeminde bulunan kanun tasarılarının kabulü, sağlık ve sosyal kuruluşumuzda yeni gelişmeleri sağlayacaktır.



Efendiler! Sağlık savaşı tarihinde ve ülkenin sosyal yardım tarihinde özel bir yer kazanmış olan Türkiye Kızılay Cemiyeti’nin bu yıl içinde yerleri değiştirilen vatandaşların sağlık, giyim ve yerleştirme işleri ile, ülkenin sosyal ve doğal afetleri sırasında yaptığı değerli yardımları takdirle anarım (Alkışlar). Kızılay’ın üye sayısının, ülkemizin sosyal durumu ile uygun bir düzeye ulaşmasını ve bütün ülkede bu oranın sağlanmasını dilerim.



Saygıdeğer Efendiler, demiryolu yapımı önemle sürdürülmekte ve gelişmektedir. Şimdiye kadar yapımına giriştiğimiz hatlar dışında diğer hatların da inşasına başlamak gereğini duyuyoruz. Ülke için önemli olan bu ihtiyacın giderilmesine yönelik hükümetçe ve Yüce Meclis’çe yeniden önlemler alınması gereğine inanıyorum. Bütçede demiryolu yapımı ile araç gereçlerin alımı için ödeneğin artırılması ve özel kurumlarla anlaşma imkânlarının araştırılması bu önlemler arasındadır.



Hükümetin inşaatlarının dışında, bu yıl içinde Samsun-Çarşamba hattının işletmeye açılmış olduğunu sevinerek söyleyebilirim.



Efendiler!

Her şeyden önce yetenekli ilkokul öğretmenlerinin ivedi olarak yetiştirilmesi için sayısı az, fakat araçları ve öğretim kurulu çok yeterli olan büyük kuruluşlar kurmak ve bu kuruluşlarda yeter sayıda öğretmen yetiştirmek konusunda, Büyük Millet Meclisi’nin almış olduğu kararın uygulanması önemle sürdürülmektedir.



Ortaokullarımızda öğretim ve eğitimde ciddîyet, düzen ve disipline uyma konularında sevindirici verici bir değişim gözlenmiştir. Ülkede öğretim ve eğitim temsilcilerini bilimsel ve bağımsız bir merkezden yönlendirmek ve yönetmek amacı olarak öğretim programları ve kitapları üzerinde önemli kararlar alınmıştır. Bu yıl kurulan ve uygulamaya konulan eğitim müdürlükleri kuruluşunun pek yararlı olacağını ümit etmekteyim. Bütün eğitim kuruluşlarında uzmanlardan yararlanmak konusundaki uygulamaya gelecek yıllar da, daha geniş ölçüde devam etmek doğru olur. Genel Eğitim Kanunu tasarısı bu yıl Yüce Meclis’e sunulacaktır.

Sayın üyeler, dış siyasetimiz öteden beri özlediğimiz barış ve dostluk yolunda olumlu sonuçlarla gelişmektedir. (Alkışlar).



Rusya ile ilişkilerimiz kabulünüze sunulan güvenlik ve tarafsızlık antlaşması ile tespit edilen temellere göre iyi ve içten şekilde yürütülmektedir. Sınır belirlenmesi beklendiği gibi, olumlu bir hava içinde sonuçlandı. Yerleşme ve ticaret antlaşmalarının görüşmeleri çok ilerledi. İran’la var olan yakın ilişkilerimiz kabulünüze sunulan antlaşma ile aydınlanmış ve belirlenmiştir. Bu antlaşma dolayısıyla bu komşu ülkede gördüğümüz rahat yaşam ve gelişmelerin ve İran yönetim birliğinin güçlü ve sağlam temellerin üzerinde kurulması için İran vatanseverlerinin harcadıkları çabaların sonuçlarını memnuniyetle gözlemekteyiz. (Alkışlar).

Afganistan ile ilişkilerimiz, bildiğiniz gibi, içten bir şekilde sürmektedir. Suriye ve Irak ile sınır çizme çalışmaları başlamak üzeredir. Antlaşma, bu sınırlar üzerinde tarafların özellikle güvenli ve iyi komşuluk ilişkilerini sağlayacak bir biçimde yapılmıştır. Ümit ediyorum ki bu amaçların gerçekleşmesi ve antlaşmaların dayanağı olan karşılıklı iyi niyet, uygulamada da kendini gösterecektir. Bu durumun Fransa ve İngiltere ile olan ilişkilerimizde de olumlu yönde etkilemesi doğal olacaktır.



Görüyorsunuz ki doğu komşularımızla ilişkilerimizde izlediğimiz ve arzuladığımız hareket biçimi, her türlü gizli saklı işlerden arınmış olarak birbirlerine karşı güven, huzur ve dostluk içinde gelişen açık ve içten bir yönde ilerlemektedir. (Sürekli alkışlar).



Yunanistan ile aramızdaki askıya alınmış sorunların sonuca bağlanması için elimizden gelen her türlü kolaylığı gösterdik. Bu konuda açılan görüşmeler ilerlemiştir. Yaklaşan sonucun, bu dönemde yüce kurulunuza arz olunacağını ümit ederim.

Bulgaristan’la yapılan ve kabul ettiğiniz barış antlaşması ve yerleşmesi sözleşmesi yürürlüğe girdi. Bir ticaret antlaşması görüşmelerini yapmaktayız.



Sırp – Hırvat- Sloven, Romanya ve Arnavutluk ile ilişkilerimiz normal ve dostçadır. Ayrıca Sırp-Hırvat-Sloven ile bir ticaret antlaşması görüşmelerini yürütüyoruz.



Balkan komşularımızla iyi ilişkilerimizden söz ederken, şunu da eklemek isterim ki, biz Balkanlar’daki huzur ve barış ile çok yakından ilgiliyiz. (Bravo sesleri)



Batı ve Uzak Doğu devletleriyle var olan dostça ilişkilerimizi de imzalamış olduğumuz antlaşmaların kabul ettiği temelleri içinde iyi niyetle yürütmekteyiz.



İtalya ve Fransa ile suçluların kendi ülkelerine gönderilmesi ve adlî dayanışma antlaşmaları imzalanmıştır.

Ayrıca her iki ülke ile konsolosluk antlaşmasının görüşmeleri ilerlemektedir. Almanya ile ticaret antlaşması ve ikamet sözleşmesi bitmiş bulunmaktadır.



Kuzey Amerika ve Birleşik Devletleri ile geçici bir ticaret antlaşması imzaladık. Aramızda imza edilmiş olan antlaşmanın, bu dönemde Yüce Meclisiniz’in onayına sunulacağını ümit ederim.



Güney Amerika devletlerinden Arjantin ile imzalanan dostluk antlaşması Yüce Meclis’e sunulacaktır.

Saygıdeğer efendiler! Biz milletlerarası ilişkilerde karşılıklı güven veren ve bu güvene uymayı amaçlayan, açık ve buna sahip çıkan siyasetin en sıcak taraftarıyız. Düşüncemiz, bu konuda oluşan düzenleme ve önerilere karşı bunların bizim için de fiilî ve gerçek bir güven sağlayıp sağlayamayacağı konusudur. (Bravo sesleri).



Saygıdeğer efendiler! Kara, deniz ve hava kuvvetlerinin yücelmesi için harcanan çabaların verimli sonuçlar vermekte olduğundan emin olabilirsiniz. (Alkışlar).



Çalışmalarını yakından izlemekte olduğumuz Cumhuriyet Silâhlı Kuvvetleri’nin maddî ve manevî alanlardaki güç ve değerinin, vatanın korunmasını ve milletin güvenliğini üstlenecek yüce bir durumda olduğunu kesin olarak söyleyebilirim. (Şiddetli alkışlar).

Efendiler! Vatandaşların kendi çaba ve emeklerinin sonucu olan Tayyare Cemiyeti’nin bir yıllık çalışmaları ve başarıları övgüye değerdir. (Alkışlar).



Sayın üyeler! Devletin malî durumuna duyduğumuz büyük ilginin önemi üzerinde özellikle durmak isterim. Geçen yılların açık bütçelerinin biriktirdiği zorluklara, Büyük Meclis’in 1926 bütçesinde gerçek bir denge sağlamak için harcadığı çabalar ve hükümetçe mümkün olan harcama yapılması ile göğüs gerilebilmiştir. Gelecek bütçelerin, gerçek dengelerinin sağlanması için, geçen yıldan beri izlenen güvenli yola uyacak biçimde yapılacağını kuvvetle ümit ederim.



Cumhuriyet’in açtığı bayındırlık ve imar siyaseti ve cumhuriyet dokunulmazlığının gerektirdiği koruma araçları, gerçek bir bütçe içinde milletçe ve hükümetçe ele alınacak ciddî bir tutumla sağlanabilir. Büyük Meclis’in, milletin hazinesinin durumunu kuvvetlendirmek için kabul ettiği yeni gelir kanunlarından bugüne kadar sağlanan sonuçlar, bunlardan beklenilen yararların sağlanabileceğini kuvvetle ümit ettirmektedir.



Yalnız yeni kanunların uygulanmasında karşılaşılan güçlüklerin düzeltilerek giderilmesi gereklidir. Bu gereğe dayanılarak genel tüketim vergisinin ticarî ve ekonomik işlemlere zarar vermeyecek ve halkı rahatsız etmeyecek bir şekle sokulması gerekir. (bravo sesleri) ve gelir vergisinde de ticaret ve ekonomimiz için gerekli olan noktaların göz önünde bulundurulması ve götürü verginin daha basit ve kolay alınabilir bir duruma getirilmesi zorunlu görülmektedir. Bu prensipler göz önünde bulundurularak hazırlanacak kanun tasarısının Büyük Millet Meclisi’ne sunulması kararlaştırılmıştır.



Aziz arkadaşlarım! Bir üyesi olmakla övündüğüm Büyük Meclis’in geçen üç yıllık çalışmaları, büyük Türk milletine sosyal, ekonomik ve uygar hayatta, arzu ettiği doğru yolu bulmak ve göstermek çabaları ile geçmiştir. Şimdiye kadar sağladığımız sonuçlar ve milletten gördüğümüz yardım ve coşku, reformların ve çalışmalarımızın milletçe iyi karşılandığını göstermektedir.

Bir yeni toplanma yılı, ikinci Büyük Millet Meclisi’ni, tarihteki yerine başarılı çalışmaları ile bir kat daha yüceltecektir. Güvenle söyleyebilirim ki, bu yıl milletvekilliği görevimiz sona erip milletin değerli emanetini kendisine geri vereceğimiz zaman, millet yolunda maddî ve manevî bütün güç ve yeteneklerini kullanmış olmanın vicdanî zevkini almaktan mutluluk duyacağız. (İnşallah sesleri)

Efendiler, giriştiğimiz büyük işlerde milletimizin yüksek yeteneği ve yüksek sağduyusu, başlıca yol gösterenimiz ve başarılarımızın kaynağı olmuştur. (Alkışlar).



Tunalı Hilmî Bey (Zonguldak)- Yaşa Gazi!



Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa: Teşekkürlermi tekrar etmekten onur duyarım. Bilerek veya bilmeyerek, isteyerek veya istemeyerek kendisine zarar verenlere karşı kırgınlığı geçmeyen milletimizin, kendi uğrunda önemli ve iyi çalışma gösterenlere karşı da sonsuz vefası ve değer bilirliği devam etmektedir.



Bu büyük millet, istek ve yeteneğinin yöneldiği amaçları görmeye çalışan ve görebilen evladının her zaman değerini bilmiş ve korumuştur. Bu kadar güvenilir bir içtenlikle çabalarını cömertçe harcayan vatan evladı, her zaman verimli bir iş alanı bulacağına gerçekten inanmalıdır.



Büyük Türk Milleti’nin bir ferdi olarak, gençliği, kendine inanarak huzur ve güvenle geleceğe bakarken görmekten huzur duyar, onun refahını ve mutluluğunu dilerim.



Refik Bey (Konya)- Yaşa Büyük Gazi…



Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa: Yüce Meclis’in bu refah ve mutluluğu sağlamak için yaptığı çalışmalarda büyük başarılara ulaşacağına eminim. (Şiddetli ve sürekli alkışlar)