Bebeklerde İshal, Tedavisi, Sebepleri

Mide ve bağırsak hastalıkla*rının önemli bir arazı olan ishal, dışkının yumuşak ve sulu olma*sıdır. Beslenme ve sağlık şartların uygun olduğu memleketlerde ishal, önemli bir sorun değildir. Ancak bizim memleketimiz gibi imkanları dar olan ülkelerde ishal ciddiyetini her zaman korumaktadır.

Yapay beslenen çocuklarda ishal, daha sık görülür, ishalden korunmada gıdaların iyi seçilmesinin yanında annenin eğitim ve tecrübesi de önemli*dir.

Günlük dışkı sayısının birdenbire artması, su ihtiyacının çoğalması, kakanın sümüksü ve kanlı olması, mide ve bağırsakların bozulduğunun habercisidir.

Önemli olan kakanın sık yapılması değil, kıva*mı, rengi ve kokusudur. İshal tehlikeli de olabilir, tedavi iyi cevap vermeyebilir. Eğer çocuk su gibi kaka yapıyor, içinde iltihap ve kan görülüyorsa, ateşi yüksekse, gözlerin etrafı soluk ve içeri çök*müşse, devamlı kusuyorsa, durumun tehlikeli ol*duğuna karar verilip derhal doktora müracaat edilmelidir. Süt çocukluğu döneminden sonra ishalin azaldığı görülür.

Bebeklerde İshalin Sebepleri Nelerdir?

İshal’in sebepleri çeşitlidir. Çocuk ishallerin*de mikrobik ishaller büyük yer tutar. Bağırsakla*rın etkilenmesi yanında, vücudun başka yerlerin*deki mikrobik faaliyetler ishale sebep olabilir.
Diğer taraftan her türlü bağırsak parazitleri de ishali kolaylaştırır.
Mantarların da bağırsakların bozulmasına sebep oldukları görülmektedir.
Beslenme bozukluklarına ait ishaller genellikle süt, yumurta ve etli gıdalardan olur.
Çeşitli, proteinlere ait alerjiler ishale sebep olabilir.
Yeşil sebze ve bazı meyve gruplarının sebep olduğu ishal çeşitleri de vardır.
Düzensiz beslenme, küçük çocuklarda ishal sebepleri arasındadır.
Ruhsal sebeplere bağlı ishal çeşitleri de gö*rülebilmektedir.
Bağırsak kanalını tam tıkamayan kanser grubu hastalıklar ishale sebep olabilir.
Bağırsakların iç duvarını etkileyen, doğuş*tan ve sonra olabilen bütün hastalıklarda bağır*sak bozukluklarına ve ishale sebep olabilirler.
İshalin Belirtileri Nelerdir?

Yemeye karşı isteksizlik, bazen ateş ve karın ağrısı, ishalin ilk belirtileridir. Başlangıçta günlük kaka yapma sayısı 2-3 iken, 10-12’ye kadar çıkar. Kusma nadir, su kaybı az veya yoktur. Ağır ishal*lerde su kaybının yanında çok yüksek ateş ve kusmalar görülür. Tablo ağırdır, idrar azalır, deri buruşur, gözler çöker, dinamizm azalır ve hastada hâlsizlik ön plândadır.

İshalin Tedavisi

Çocuk sadece anne sütü alıyorsa, eskisi gibi devam edilir. Hiçbir gıda ilave edilmez, aralıklı olarak azar azar su, açık çay, elma suyu verilerek çok kere düzelir. Anne sütü alan çocuklarda gün*lük kaka sayısı normalde de 4-6 olabilir. Çocuk anne memesini tuttuğunda köpüklü, gürültülü ve hafif sulu kıvamda kaka yapabilir. Bu da normal sayılır.

Karışık beslenme ve suni beslenen süt ço*cukları ve büyük çocuklarda görülen hafif ishal*ler, gıda düzenlemeleri ile kolayca geçiştirilebilirler.

Kusması olmayan veya çok az olan çocuklarda az şekerli (%5) çay, içine çok az tuz konmuş ayran ile tedaviye başlanır. Genellikle iki üç günde dü*zelir. Kakası iyice düzelinceye kadar verilen süt yarı yarıya sulandırılır. İshalli çocuklar elma, muz, yoğurt, havuç, patates ve pirinçten yapılmış diyet çorbası, büyük çocuklarda ise püre şekilleri verilerek, iki üç günde doktora götürmeden ve herhangi bir ilâç kullanmadan düzelir. Yalnız iş*tahsız çocuklara zorla hiçbir şey vermemek gere*kir.

Çocuk, lazım olduğu kadar su ve diğer gıdala*rı isteyerek alır.

Hafif görülen ishal 2-3 gün içinde geçmezse, ağır ishal grubuna girer. Mutlaka doktor tedavisi gerekir.

Şiddetli başlayan, saatten saate ilerleyen ve çocuğun genel halini bozan ishallerin en büyük sebebi, virütik enfeksiyonlardır. İlacı ve antibiyotiği yoktur. Verilen ilaçlar fayda yerine zarar yapar. Burada yapılabilecek esas tedavi, kaybedilen sıvının yerine konmasından ibarettir. Kusma az veya yoksa, ağızdan alınan sulu gıda ve evde hazırlanabilen solisyonları çocuk istemese bile zorla vermenin hiçbir sakıncası yoktur. Ancak ağızdan su ve sulu gıda alma imkanı azalmış veya kalmamış, dalgın ve şok halindeki hasta çocuklarda mutlaka damar yolu ile kaybedilen su ve madensel tuzların yerine konması uygundur. Burada, burundan mideye uzatılan sonda ile su ve sulu gıdaların verilmesinin tedavideki yerini unutmamak lazımdır.

Suni beslenen, kusan ishalli küçük çocuklarda beslemeye 24 saat ara vermek, ağızdan alman sıvılar kullanmak en iyi yoldur. Anne sütü alan küçük çocuklarda ise 6-12 saat emzirmeye ara vermek, bu arada hazırlanan uygun sıvıları vermekle çok iyi neticeler alındığı görülür. Kusma azalıp ishal düzelmeye başlarsa, 24 saat içinde taze tatlı yoğurttan bol bol verilmelidir. Diğer diyet gıdaların yanında, ağızdan alman diyet sıvısının iki gün daha içirilmesi çok kere yeterli olur. Diğer taraftan ağızdan alman sulu gıdaların yanında kola gibi meşrubatları, ilerde alışkanlık ve beslenmede yaptıkları ters etki nedeniyle tavsiye etmiyoruz.

Hasta çocuğun su kaybının düzeltilmesinden sonra ateş devam ederse, uygun ilaç ve antibiyotiğin tedaviye katılması en doğru yoldur.