Robert Boyle 1627’ de Lismore Castle’ da doğan İrlanda asıllı kimyacı ve fizikçi .

Boyle, bilim hayatını İngiltere’ de sürdürmüştür. Aristo’nun elementler öğretisine karşı çıkarak ilk kez modern element kavramını ortaya koydu ve oksijenin yanma olayındaki rolünü keşfetti. Zengin ve kültür düzeyi yüksek bir ailenin çocuğu olan Robert, küçük yaşta Latince, Yunanca ve Fransızca öğrenmişti. 11 yaşına geldiğinde Avrupa’nın tüm önemli bilim ve araştırma merkezlerini gezme ve tanıma fırsatı bulan Boyle, 14 yaşında İtalya’ ya gider ve burada Galileo’nun çalışmalarını incelemeye başlamıştı. İtalya’ dan büyülenmiş olarak dönen genç adam, yaş***** bilime adamaya karar verir.

Oxford Üniversitesi’ nde bazı seçkin öğrencileri etrafında toplayarak “Görünmez Kolej” isminde bir dernek kurar. Bu dernek kısa sürede saygınlaşarak 1660’ da kralın onayı ile belli sayıda seçkin bilim adamına üyelik sağlayan “Royal Society” adıyla kurumsallaşır. Modern kimyanın kurucuları olarak genellikle Priestley, Lavoisier ve Dalton bilinir; ama onlara öncülük eden ilk büyük adımı Boyle’ un attığı gözden kaçırılmamalıdır.

Boyle, pek çok maddenin, kendi içinde değişmeyen basit elementlerin bileşiği olduğu düşüncesini işleyerek, bir madenin nitelik olarak istenen başka bir maddeye çevrilebileceğini düşünen simyacıları geçersiz kılar. Boyle’ un yaşadığı dönemde elementlerin sayısı bilinmiyordu. Boyle ilk kez, en az iki elementi içinde taşımayan her maddenin bir element sayılabileceği düşüncesini ileri sürmekteydi. Öyle ki kimyacı, her maddenin kimliğini, elementlere çözümleme yöntemiyle belirleyebilirdi. Başka bir savına göre de element ya da bileşik her saf maddenin kimliğini koruduğuydu: herhangi bir örneklemin farklı gözükmesi temsil ettiği maddenin değiştiğini değil, ancak yabancı bir madde ile katıştığını gösterirdi.

Boyle’ un ilgi alanı sadece kimya ile sınırlı değildi. Elektrik alanında da önemli çalışmaları olmuştur. Pozitif ve negatif elektrik yükü ayırımını yapmasının yanında sesin tersine ışık gibi elektrik çekiminin de boşluktan geçebileceğini ilk gösteren Boyle’ dur. Bilimdeki en büyük atılımı hava basıncı üzerindeki çalışması ve bunu ilişkin “Boyle yasası” olarak bilinen ilişkiyi bulmasıdır. Bu ilişki, gazların basınç altında nasıl davrandığını açıklamaktadır.

Boyle’ un yetiştiği dönemde 17. yy başlarında kullanılmaya başlayan su pompası hava basıncıyla ilgili bir sorunu ortaya çıkartmıştı: suyun kuyudan yaklaşık olarak 10m den daha yukarı çekilememesi neden olanaksızdı? Bu soruya Galileo bile yanıt verememişti. Bu soruya yanıtı Galileo’nun öğrencilerinden biri olan Toriçelli yanıt verir. Ardından Toriçelli’nin açıklamaları Pascal ve Guericke tarafından da doğrulanır. Bu deneyleri duyan Boyle, “Hava Denizi” deneyini denemeye koyulur. Ancak cıva tüpünü üstü açık cıva çanağı içine değil havası boşaltılmış kapalı bir kaptaki cıvaya daldırır. Hava basıncı olmayınca cıva sütunu çöker. Ancak kaba hava verildiğinde cıvanın yükseldiği görülür. Kendi adıyla anılan gaz yasasına göre, sıcaklık sabit tutulduğunda bir gazın hacmi, üzerindeki basınçla ters orantılıdır. Gazların pek çoğu bu ilişkiyi tam, küçük bir bölümü ise yaklaşık olarak göstermektedir.

Boyle yasası izlenerek, sıcaklık değişikliğinin basınç ve hacim üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Royal Society’nin kurucusu olan Robert Boyle, Londra’ da 1691’ de öldüğünde çağdaşları onu “gerçeği soluyan Robert Boyle” olarak anmaya başlamışlardı.


Alıntı