Yabancı ülkelerle yerli para ile ticaret olabilir mi?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın Türkiye'nin dış ticaret açığı verdiği ülkelerle yerli para cinsinden ticaret yapılması için 1-2 aya önemli adımların duyurması piyasalarda merak uyandırdı. Sözcü Gazetesi'nin duayen yazarı Ege Cansen sistemle 41 yıldır ilgilendiğini söylerken uygulamanın zor olduğunu anlatıyor. ekonomist Uğur Gürses uygulamanın zor olduğunu ifade ederken, "Neden Ruslar ve Çinliler Türk Lirası tercih etsinler?” diye konuştu.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak önümüzdeki 1-2 ay içinde Türkiye'nin dış ticaret açığı verdiği ülkelerle yerel para cinsinden ticaret için kararlı adımlar atılacağını söyledi.

Yani bakanın açıklamasına göre Türkiye söz konusu ülkelerden mal aldığında ödemeyi TL cinsinden yapacak. Söz konusu ülkeler de Türkiye'den mal satın aldıklarında kendi para cinslerinden ödeme gerçekleştirebilecekler.

Sözcü'nün duayen yazarı Ege Cansen yerel parayla ticaret konusunda geçmiş deneyimleri olan bu konuda kurulmuş komisyonlarda da bulunmuş bir isim. Cansen yerel para ile ticaretin Türkiye için zor olduğunu söylerken, “Ön yargılı olmayalım sofraya yemek gelsin bakalım. Belki de bugüne kadar bizim görmediğimiz bir şey bulmuşlardır. Belki sakıncalar giderilmiştir” diyor.

‘DÖVİZLE SATTIKLARI MALLAR İÇİN KABUL ETMİYORLAR’

Cansen Türkiye'nin yerel para cinsinden ticareti serbest kur rejiminin tam olarak uygulanmadığı ülkelerle gerçekleştirebileceğini söylüyor. Deneyimli yazar daha önce Rusya ve İran ile yapılan görüşmelerde bu ülkelerden enerji alımlarının yerel para cinsinden yapılmasının kabul görmediğini hatırlatıyor. Cansen, “Bu ülkeler zaten dövizle sattıkları mallar için yerel para biriminden ticareti kabul etmiyorlar” diyor.

’35 BİN TL’YE GELEN OTOMOBİL İÇİN 45 BİN TL DENEBİLİR’

Cansen yerel para cinsinden ticaret için listeli ürünler oluşabileceğini, dövizle piyasası olmayan malların satışının yerel para cinsinden gerçekleştirilebileceğini söylüyor. Deneyimli yazar, “Örneğin Rusya bize otomobil alabilirsin diyecek. Bu otomobilin fiyatı 5 bin dolar ise bize 35 bin TL'ye satmayabilir. 45 bin TL bunun fiyatı diyebilir. Çünkü o da TL'yi gelip Türkiye'de harcayacak ve enflasyon gibi bir gerçek var Türkiye'de” ifadesini kullanıyor.

‘ADAM PARASINI TEKRAR DÖVİZE DÖNMEK İSTESE İZİN VERMEYECEĞİZ’

Karşılıklı oluşturulacak mal listelerinde ülkelerin uluslararası piyasalarda kolaylıkla satabileceği ürünlerin olması beklenmez diyen Cansen eline Türk Lirası geçen bir yabancı tüccarın bu parayı dövize dönmek isteyebileceğini söyledi. Cansen, “Adam gelecek parasını Türkiye'de dövize çevirmek isteyecek biz buna izin vermeyeceğiz, o da Londra'ya gidecek ve TL karşılığında dolar veya euro arayacak, TL bir rezerv para değildir” ifadelerini kullandı.

ʻʻ
Bu otomobilin fiyatı 5 bin dolar ise bize 35 bin TL'ye satmayabilir. 45 bin TL bunun fiyatı diyebilir.

‘1979'DAN BERİ KONUYLA İLGİLENİYORUM’

1979 yılından bu yana yerel para birimleriyle ticaret konusunda çalışmalar yaptığını ve yazılar yazdığını söyleyen Cansen, “41 senedir bu konuyla ilgileniyorum sistemin çalışması zor” diye konuştu.


Türkiye'nin geçmiş yıllarda bir F-16 projesi kapsamında ABD'ye döviz yerine fındık ile ödeme yaptığını anımsatan Cansen yabancıların piyasadan topladıkları fındığı dövize çevirmek için Almanya'daki fındık borsasında sattıklarını da sözlerine ekledi


GÜRSES: RUSLAR VE ÇİNLİLER NEDEN TL’Yİ TERCİH ETSİN?

Ekonomist Uğur Gürses yabancı ülkelerin Türk Lirası'nı ticarette tercih etmeyeceğini düşünüyor. Gürses bir paranın istikrarlı ve güvenilir olmasının düşük enflasyon sayesinde gerçekleşebileceğini söylüyor. Gürses, “Ticaret açığı verdiğimiz ülkelerde yerel paralarla ticaret deyince aklıma Rusya ve Çin geliyor. Çin'de kambiyo serbestisi yok. Neden Ruslar ve Çinliler Türk Lirası tercih etsinler?” diye konuştu.

Düşük enflasyon gerçekleştiği takdirde paranın itibarı olacağını anlatan Gürses, “Kendi yurttaşlarının güven duymadığı bir parayı neden yabancı tercih etsin. TL'nin konvertibilitesini öldüren bir yönetim TL ile ticaret yapmak istiyor.” diyor.

Kapalı ticaret ilişkilerinde belki yerli para ile ticaret yapılabileceğini anlatan Gürses, “Rusya neden doğalgazını Türkiye'ye niye TL veya ruble ile satsın, doğalgaz ihraç ediyorlar çünkü rezerv para almak istiyorlar” ifadelerini kullandı. Gürses yerli para ile ticareti siyasi bir söylem olarak nitelendirdi.