Kaizen Felsefesi

KAİZEN FELSEFESİ

Japonca'da Kai: Değişim Zen : İyi daha iyi anlamına gelir. Bu iki sözcüğün birleşmesi ile oluşan Kaizen "herkesi kapsayan sürekli iyileştirme" anlamına gelmektedir. Bu kelime ayrıca bir felsefeyi ve bir yaşam biçimini de ifade eder: "her geçen günün bir önceki günden daha iyi olması için evde işyerinde ve sosyal yaşamda sürekli çaba sarf etmek." Sürekli iyileştirme sürecinin kaynağı Kaizen felsefesidir. Sürekli iyileştirme sürecinin; düşünce ve davranış olarak çalışan herkesin her durumu tartışmaya açması ve sonra bunu iyileştirmenin yollarını aramasıdır.

Kaizen felsefesini bir şemsiye gibi düşünürsek bu şemsiyenin altında şu birimleri görmemiz mümkündür.

-Müşteri yönelimi
-Toplam kalite kontrolü
-Kalite çemberleri
-Öneri sistemi
-Otomasyon
-İş yerinde disiplin
-Toplam verimli bakım
-Kalite iyileştirmesi
-Tam anında üretim
-Sıfır hata
-Küçük grup faaliyetleri
-İşçi yönetim işbirliği
-Verimlilik iyileştirme
-Yeni ürün geliştirilmesi

Son yıllarda işletmelerin temel hedefleri çeşitlenen tüketici istekleri sonucunda ürünlerin yapısında meydana gelen değişimlere paralel olarak daha çok çeşitli ürünü daha kaliteli ve daha ucuza daha kısa sürede müşterilere iletebilmek olmuştur. İşletmeler "kalite" ve "maliyet" hedeflerine ulaşmadan başarılı olamazlar. İşletmelerin diğer bütün yönetim fonksiyonları bu üç hedefe hizmet etmelidir.

Sürekli iyileştirme (Kaizen) iyi yönetimi yönlendiren temel bir kavramdır. Yıllar içinde geliştirilmiş ve kullanılmış yönetim felsefeleriniteorilerini ve araçlarını bir araya getirmiş tek bir kavram altında toplamıştır. Sürekli iyileştirmenin temelinde; özellikle işçiler tarafından gerçekleştirilen sürekli küçük iyileştirmeler yatar. Hiç bir işlem hiç bir akış küçük bir iyileştirme yapılamayacak kadar mükemmel değildir. İyileştirme olanaklarının araştırılması herkesin özellikle de o işte çalışanların görevidir.

Nerede ve ne zaman bir iyileştirme olsa bu sonuçta kalitede ve verimlilikte bir iyileşmeye yol açacaktır. Kalite iyileştirilebilen her şeydir. Günümüzde rekabet gücü yüksek işletmeler incelendiğinde bunların başarılarının altında Toplam Kalite olgusunun yer aldığı görülmektedir. Toplam Kalite Yönetimi'nin temel unsuru olarak da Kaizen (sürekli iyileştirme) kavramının benimsenmesi ve işletme bünyesine adaptasyonu önem kazanmaktadır.

Kaizen'in (7) prensibi bulunmaktadır.

1. Problemi kabul edin.

2. Çok para gerektirmeyen projeleri seçin.

3. Önce "bizim" problemlerimize bakın "onlarınkine" değil

4. Tek ölçü ekonomik çıkar olmamalıdır.

5. Önceliği saptayın. Projeyi kalite maliyet dağıtım vs. ilkelerine dayalı olarak yürütün.

6. Planla uygula kontrol et önlem al (PUKÖ) çevrimini izleyin

7. Doğru çözüm araçlarını kullanın.

KAIZEN'in problemlere yaklaşımı HOSGELDİNİZ PROBLEMLER şeklindedir. Çünkü problem olmayan yerde gelişme de olamaz.

Kalite İçin Kalite Çemberleri

İş yaşamında kalite anlayışı özellikle 1980'li yıllardan itibaren önemi giderek daha fazla anlaşılmaya başlanan bir yönetim felsefesidir. Bu anlayış çalışanlarla yönetim arasındaki karşılıklı saygının ve işbirliğinin arttırılması çalışanların kararlara katılımı sürecinin demokratikleştirilmesi çalışanların fiziksel ve psikolojik refah düzeylerinin iyileştirilmesi ve nihayet şirketin ekonomik büyümesinin sağlanması gibi bir dizi süreci kapsar. İş yaşamında kalite anlayışı ilk olarak 1960'lı yılların sonunda Amerika'da iş yerlerindeki düşük yaşam kalitesinin yaygınlığına dikkat çekmek için ortaya atılmış ve özellikle Michigan Üniversitesi'ndeki araştırmalarla belli bir kuramsal zemine oturmuştur. Aynı yıllarda Japonya'da Tokyo Üniversitesi mühendislik profesörü Kauro Ishikawa'nın kalite kontrolle ilgili yaptığı çalışmalar da bu anlayışın gelişmesine önemli katkı sağlamıştır. 1970'li yıllarda bu alandaki çalışmalarda belirgin bir azalma görülse de 1980'lerin ortalarında Japon yönetim ve sistem prensiplerinin Amerikan endüstrisinde de uygulanmak istenmesiyle bu anlayış yeniden gündeme gelmiş durumdadır.

"Kalite Çemberleri" Nedir?

Bugün iş yaşamında kalitenin arttırılmasına yönelik programlardan hiç kuşkusuz en önemlisi kalite çemberleridir. Kalite çemberlerinin dışında yine aynı amaca yönelik olmak üzere özerk çalışma grupları çalışan-yönetim komiteleri ve yönetim kurullarında temsil edilmeden de bahsedilebilir.

Kalite çemberleri en özlü şekilde aynı sahada çalışan benzer işleri yapan düzenli aralıklarla toplanarak kendi işleriyle ilgili sorunları saptayaninceleyen ve çözen iyileştirme takımları olarak tanımlanabilir. Bu iyileştirme takımlarının üyeleri yaptıkları işin kalitesiyle ilişkili koşulları belirler sorunları tanımlar alternatif çözüm önerileri bulur daha güvenli ve daha iyi şartlarda çalışma koşulları belirler üretkenliğin arttırılmasını ve zararların azaltılmasını sağlayacak önerileri tartışırlar.

Kalite Çemberleri Nasıl Çalışır?

Takımlar için ideal üye sayısı 5 ilâ 7 olmakla birlikte bu sayı 10'a kadar yükselebilir. Üye sayısının 10'dan fazla olması her üyenin eşit söz almasını ve eşit görevler yüklenmesini güçleştirdiği gibi sayının az olması da takımın yaratıcı gücünün harekete geçirilmesini engelleyebilir. Takım içinde bir lider ve bir sekreter bulunur. Zaman içinde çemberde aktif katılımları görülen üyeler liderliğe yükselebilirler. Her takımın bir ismi gerekirse motivasyonu arttırmak için bir sloganı ya da bir logosu vs. de olabilir.

Çember ya da takım üyeleri belirlendikten sonra üyelere şirket tarafından temel bir eğitim verilir. Bu eğitimlerde beyin fırtınası veri toplama teknikleri neden sonuç analizleri gibi problem çözme teknikleri öğretilir. Sonra çember kendi kararıyla üzerinde çalışacağı problemi belirler. Bu problemle ilgili veriler toplanır analiz edilir çözüm önerileri tartışılır. Bulunan çözümün gerçekten işe yarayacağına kanaat getirilirse yönetime sunuş yapılır. Yönetim çözümü olumlu bulursa uygulamaya geçilir. Bu çalışmalar genelde haftada bir kez mesai saatleri içinde yapılan bir veya bir buçuk saatlik toplantılarda gerçekleştirilir.

Kalite Çemberlerinin Özellikleri Nelerdir?

- Çember faaliyetlerine katılım zorunlu değil gönüllülük temeline dayalıdır.
- Problemlerin seçimi tamamen çember üyelerine aittir analizler de dışarıdan hiçbir müdahale olmadan gerçekleştirilir.
- Bulunan çözüm yönetimin katıldığı bir toplantıda çember üyelerinin tamamı tarafından sunulur.
- Çözüm sonucunda ortaya maddi bir tasarruf çıkıyorsa bu tasarruf yönetim çember ve çoğu zaman diğer çalışanlar arasında paylaştırılır. (Ancak önerilerin ekonomik olarak ödüllendirilmediği uygulamalar da yaygındır.)

Kalite Çemberlerinin Çalışma Alanları Nelerdir?

Kalite çemberlerinin meşgul oldukları konular temelde kalite maliyet verimlilik iş güvenliği çalışma ortamı uygulama güçlükleri temalıdır. Bu başlıkların kapsamında toplu sözleşme sendikalaşma maaşlar sosyal haklar gibi "büyük" sorunlar olabileceği gibi planlama zorluğu ilginin ve katılımın azalması fazla maliyet başarısızlık gibi görece "küçük" sorunlar da yer alabilir.

Kalite Çemberleri Neye Yarar?

Kalite çemberleri şirket ve çalışanlar için üç önemli kazanç sağlar.

- Takım üyelerinin yaratıcı önerileri daha yüksek oranda üretkenliğe yol açar.
- Takım içi takımlar arası ve çalışanların üst düzey yönetimle olan iletişimlerini arttırır.

- Çalışanların işe bağlılığını ve iş tatminini arttırır.

SONUÇ

Kaliteye yönelik uygulamalarda bugüne kadar olan süreç içerisinde Japon yönetim ve üretim modelleri hep ön plana çıkmıştır. Bu uygulamaların başarılı olduğu da bir gerçektir. Nitekim günümüzde bir sürü büyük firma bu sistemleri uygulayarak kalitelerini ve rekabet şanslarını artırırken bir yandan da maliyetlerini düşürmeyi başarmışlardır. Ancak ilk önce sistemin temel yönlerinin araştırılması ve uygulanabilirliğinin onaylanması gerekmektedir. Bu çerçevede değişime ayak uydurulmalıdır.