Sirkenin hayatımızda yeri, oldukça geniştir. Çok eski yıllardan beri; neredeyse şarap tarihi kadar uzun bir zamandır, insanlar sirkeyi bilirler, kullanırlar. Yunanlılar, Mısırlılar ve hatta Romalılar gibi farklı medeniyetler, sirkeyi yemeklerinde kullanmış, ilaç yapımında değerlendirmişlerdir. Sofralarda lezzet kaynağı olan sirkeler, aynı zamanda çeşitli hastalıkların da tedavisi olmuş; geçmişten günümüze insanoğlu için önemi büyük olmuştur. Önceleri, toprak küplerde mayalandırılan sirkeler; daha sonra tahta fıçının bulunması ve karnı şiş fıçılarda mayalandırılmaya başlaması ile günümüze kadar gelmiştir.

Beyaz sirke, sirke çeşitleri içinde en zahmetsizidir. Endüstriyel anlamda, üretiminin kolay olması sebebiyle, marketlerde etiket fiyatı en düşük olan da beyaz sirkedir. Türkiye’de diğer sirke çeşitleri kadar yaygın olmayan beyaz sirkenin, dünya genelinde çeşitli amaçlarla kullanımı oldukça yaygındır. Diğer bir adı da “sirke ruhu” olan, beyaz sirke adını saydamlığından almıştır. İngilizce’de beyaz sirkenin diğer adı tam bu yüzden ‘damıtık sirke’ olarak ifade edilmektedir. Bunun dışında, işlemlerden geçirilen ve endüstriyel olan beyaz sirke, aynı zamanda doğal bir ürün olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple, beyaz sirke ‘doğal sirke’ olarak tanınmaktadır. İnsan sağlığına zararlı olacak hiçbir etkisi olmaması, beyaz sirkeyi güvenle kullanmamıza sebep olur.

Beyaz Sirkenin Yapımı

Beyaz sirke, tahıllı alkolün fermantasyonuyla yapılmaktadır. Beyaz sirkenin üretiminde iki malzeme kullanılabilir; şeker pancarı ya da mısır şekeri. Kullanılacak bitkinin içindeki şeker ilk aşamada fermante edilir. Ayrıca, beyaz sirke yapımının aslında birçok yöntemi var ama tüm dünyada en sık kullanılanı, tahıllardan yapılan halidir. Dünya genelinde buğday ve mısır çok yaygın bir seçenektir. Burada önemli olan aromasız, kokusuz ve tatsız bir malzemeden sirke üretimi gerçekleştirmektir.

→Fermantasyon (mayalanma), bir maddenin bakteriler, mantarlar ve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, ısı vererek kimyasal anlamda çürümesidir.

Fermante yapmanın asıl amacı sirkeyi hazırlarken alkol oranı yüksek bir yapı üretmektir. İşlemin sonunda neredeyse yüzde 90 oranında bir yoğunluk hedeflenir. Daha sonra ikinci fermantasyon işlemine geçilir. İkinci fermantasyon alkole çeşitli bakteriler ve oksijen eklenir. Bu şekilde alkol, asit asetiğe dönüştürülür. Bir diğer ifadeyle, alkol havayla temas eder, oksitlenir ve sirke asidi üretir.

→Asetik asit, CH3COOH formüllü organik bir asittir. Özellikle sirkeye ekşi tadını ve kokusunu vermesiyle tanınmaktadır. Asetik asit, doğada karbonhidratların yükselmesiyle oluşurken; sanayide, biyolojik ve sentetik yolla elde edilebilmektedir. Yoğun bir şekilde kullanılırsa, cilde kalıcı zarar verir, gözler için de tehlikelidir. Suda tamamen çözülebilir.

Daha önce söylediğimiz gibi bu yöntem üreticiler için de oldukça kolaydır. Bu şekilde alkol, asit asetiğe kolayca dönüştürülebilir. Bu aşamadan sonra elde edilen sıvının filtrelenme işlemi vardır. Ardından pastörize edilir ve son olarak şişelenmektedir. Ortaya çıkan ürünün derecesi şişenin üzerinde belirtilmiştir ve sirkenin asit oranını (asetik asit) ifade eder. Beyaz sirkenin içerisinde asetik asit genelde yüzde 10 oranında olmaktadır. Beyaz sirkenin yoğun bir tadı ya da aroması yoktur.

Olası Sorunlar

Her ne kadar beyaz sirke yapımının kolay olduğunu yazsak da; bu işlemler bazen zaman alıcı ve belirsiz bir süreç olarak yaşanabiliyor. Beyaz sirke üretiminde denetim önemlidir. Çünkü bazen sirke yapımında toz ya da ona benzer hava partikülleri gibi enfekte edici etkenler olabilir. Böyle bir durum ihmal edilirse, üretim sonucunu etkileyebilir. Elbette, günümüz koşullarında kullanılan yöntemler riske yer bırakmaz.

Beyaz sirke üretimi tamamlandıktan sonra test edilmeden satışa çıkarılmaz.

Beyaz Sirke ve Beyaz Şarap Sirkesi

Genelde beyaz şarap sirkesi ve beyaz sirke sık sık karıştırılmaktadır. Aslında iki sirke türünün isim benzerliğinden başka hiçbir benzerliği bulunmamaktadır. Beyaz sirke üretimi ve yapımı itibariyle, beyaz şarap sirkesine göre çok daha kolaydır. Tadı yoktur, kokusu yoktur. Ancak beyaz şarap sirkesinin yoğun bir aroması ve tadı vardır. Sirke çeşitleri genelde belirli alanlarda değerlendirilirken, beyaz sirkenin kullanım alanı oldukça geniştir. En çok temizlik başta olmak üzere, birçok şekilde beyaz sirkenin faydalarından yararlanılmaktadır.

Neden Beyaz Sirke Kullanmalıyız?

Çok eski zamanlardan beri yararları bilinen ve günlük hayatta değerlendirilen beyaz sirke, aynı zamanda çevre dostudur. Dünyaya, insan sağlığına, çevreye, hayvanlara ve gelecek nesillere hiçbir zararı bulunmamaktadır. Marketlerde satılan çoğu ürünün aksine, beyaz sirke atmosfere herhangi bir tehlikeli gaz salınımı yapmayan, olumsuz etkisi olmayan bir üründür.

Ayrıca beyaz sirke, diğer iddialı görünen kimyasal, kötü kokulu ve zararlı ürünlerden çok daha ucuzdur.

Beyaz Sirkenin Yemeklerde Kullanımı

Beyaz sirke, bize eskilerden mirastır. Günümüzde, farkındalığın artmasıyla insanlar doğal olan seçeneklere yöneldikleri için, eskilerin bu sağlıklı reçetesi yeniden evlerimize girmeye başlamıştır. Beyaz sirkeye, ilaç dersek hatalı bir söylem olmaz. Çünkü kullanıldığı alanlarda oldukça etkilidir.

Turşu: Beyaz sirke, yemeklerde genelde temizlik ve ön hazırlık yaparken tercih edilir. Ancak daha yüksek asitli olan beyaz sirkeler turşu kurmak için de kullanılmaktadır. Normalde yüzde 4 ya da 5 asetik asit barındıran sirkeler, turşularda kullanıldığında oranı yüzde 10’a kadar varmaktadır. Sirkelerin oluşturduğu asitli ortam, gıdaların bozulmasına neden olan birçok mikroorganizmanın gelişmesini önler.

Salatalar ve Soslar: Beyaz sirke, salataların tadını dengeler. Mezelere ve salatalara hazırlayacağınız sosları beyaz sirkeyle çeşitlendirip, hoş bir tat elde edebilirsiniz.

Etleri Hazırlamak: Et yemeklerini hazırlarken, eti beyaz sirkeli sosta bekleterek terbiye edebilirsiniz. Sos için zeytinyağı, limon, baharatlar ve sirkeyi karıştırabilirsiniz. Bu karışım etin yumuşaması için yeterli olacaktır.

Gıda Temizliği: Taze meyve ve sebzeleri kimyasal ilaçlardan, toz, böcek ve kirden arındırmak için beyaz sirke en ideal seçenektir. Sebzeleri ve meyveleri elde yıkadıktan sonra sirkeli suda yaklaşık 15 – 20 dakika bekletiniz.

Kokulara Çözüm: Bunlara ek olarak beyaz sirkenin koku giderici özelliği de vardır. Ağır kokulu sebzeler ya da etler pişirdikten sonra mutfağınızda kalan rahatsız edici kokular havalandırılmasına rağmen çıkmıyorsa, beyaz sirkeden yararlanın. Yarım bardak beyaz sirke ve bir bardak suyu karıştırdıktan sonra, kaynatın. Buharı, hızlıca kötü kokuları mutfağınızdan arındıracaktır. Bunların dışında, yemek yaparken elinize bulaşan kötü kokuları da (balık, soğan, sarımsak) beyaz sirkeyle arındırabilirsiniz. Elinizi beyaz sirkeyle ovalarsanız, kokular yok olacaktır.

Beyaz Sirkenin Temizliklerde Kullanımı

Banyo ve Tuvaletlerde: Çamaşır suyu gibi ağır kimyasallar yerine, klozetler ve lavabolarda beyaz sirke kullanabilirsiniz. Saf sirkeyi direk klozete döküp, bir süre beklettikten sonra durulayınız. Dezenfekte edici özelliği sayesinde, klozetleriniz tertemiz olacaktır. Lavabo temizliğine gelince, kaynatılmış saf beyaz sirkeyi yavaşça yüzeye dökünüz. Bir süre bekledikten sonra lavaboyu durulayınız. Bu işlem, yüzeylerin rengini beyazlatmak için oldukça etkilidir.

Fayans Temizliği: Tıpkı çamaşır suyunu fayans temizliğinde kullandığınız gibi beyaz sirkeyi de, onun yerine değerlendirebilirsiniz. Banyo, tuvalet ve mutfak fayanslarınıza beyaz sirkeyi püskürtüp, arkasından duru suyla temizleyiniz. Çok zor lekeler varsa, beyaz sirke zemine uygulandıktan sonra birkaç saat bekletilebilir. Bu yöntem, fayanslarınızın rengini açacak, tertemiz yapacaktır.

Mutfak Temizliği: Zor lekeler, dibi tutmuş ya da kararmış tencereler, fırın ve tezgâhlarınız, kireçlenen mutfak aletleri ve çaydanlık temizliğinde beyaz sirkeyi uygulayabilirsiniz. Beyaz sirke, sadece temizlemekle kalmaz; üstelik iyileştirir de. Örneğin bir türlü temizlenmeyen yanık tencerenizi karbonat ve beyaz sirke ile yeniden tertemiz yapabilirsiniz. Ayrıca kireçlenen su ısıtıcınızı da beyaz sirkeyle temizleyerek, makinenin çalışma verimi artırabilirsiniz.

Ütü Temizliği: Ütünüz kireç kapladıysa, çözümü beyaz sirkededir. Kireçlenmiş ütünüzün iç haznesine yarım bardak su, yarım bardak beyaz sirke koyunuz. Ardından ütünüzü en yüksek ısı ayarında çalıştırınız. Daha sonra yaklaşık 5 dakika kadar buhar yapınız. Ütünüzü durdurup yarım saat bekleyin. Ardından aynı buharlı işlemi tekrarlayın. Bu şekilde ütüye yerleştirdiğiniz sıvı bitene kadar aynı işleme devam ediniz.

Çamaşır ve Bulaşık Makinesi: Kir kalıntıları, kireçlenme gibi sorunlara karşı evinizde bulaşık ve çamaşır makinenizi beyaz sirke ile etkili bir şekilde temizleyebilirsiniz. Bulaşık makinesinin deterjan gözüne, beyaz sirke koyup makinenizi boşta çalıştırınız. Aynı şekilde, çamaşır makinesinin deterjan koyma yerine sirke ekleyin ve boşta çalıştırın. Daha sonra durulamak için makinenizi yeniden çalıştırmalısınız. Bunların dışında, çamaşırlarınızı yumuşatmak için de beyaz sirkeden faydalanabilirsiniz. Yumuşatıcı gözüne beyaz sirke koyarak, yıkadığınız çamaşırlarınız, yumuşacık olacak.

Oyuncak Temizliği: Bebeğinizin oyuncaklarını ılık ve sabunlu suyun içerisine beyaz sirke ekleyerek, gerçek bir temizliğe ulaşabilirsiniz. Oyuncakları temizlerken zor bölgeler için küçük bir fırça, bez gibi yardımcılarla derinlemesine hijyen sağlayabilirsiniz.

Mücevherler: Küçük bir kutuya doldurduğunuz sirkenin içine altın / gümüş mücevherlerinizi yerleştirin. O şekilde 20 dakika kadar bekleyin. Daha sonra da fırçalayarak, yumuşak bir bezle kurulayın. Her mücevher tipi için sirke önerilmemektedir.

Sürahi ve Vazolar: Bir kabın yarısı su, diğer yarısı sirke ile doldurulur. İçerisine sürahi ya da vazonuzu koyabilirsiniz. Bu şekilde yaklaşık 5 saat bekleyen eşyalarınız pırıl pırıl olacaklar.

Beyaz Sirkenin Güzellikte Kullanımı

Beyaz sirkenin uygulaması oldukça basittir. Ayrıca temas ettiği her yeri canlandırır, güzelleştirir. Saçlarınız, dişleriniz, cilt sorunlarınız gibi birçok konuda destekleyici ürün olarak kullanılabilir.

Saçlarınızı suyla karıştırdığınız sirkeyle durularsanız, saçlarınız yumuşacık olacaktır. Dişlerinizi beyaz sirkeyle çalkalamanız diş minelerinizi parlatacaktır. Yanıklarda, beyaz sirkeyle cildinize tampon yaparsanız, iyileşme süreci hızlanacaktır.