Mermerin Tanımı

Bilimsel olarak “mermer”; kireçtaşı (CaCO3) veya dolomitik kireçtaşı [ CaMg(CO3) ] gibi karbonatlı kayaçların basınç ve ısının etkisiyle metamorfizmaya uğrayarak yeniden kristalleşmesi sonucu oluşan içerisinde bulunan tali derecedeki minerallerden dolayı çeşitli renklerde olabilen ve kesilip parlatılabilen CaCO3 esaslı taşlara denilmektedir.

Endüstriyel anlamda “mermer”; kesilip parlatılabilen her cins taş mermer olarak kabul edilmektedir. Taşın cinsi ve içeriği ne olursa olsun büyük ebatta blok elde edilebilme kesilme ve cilalanma gibi özellikler göstermesi o taşın mermer olarak kabul edilmesine kafi gelmektedir. Bunlardan granit diyabaz lösitli siyenit fanolit ve serpantinler gibi magmadan türeyen kayaçlar da bu suretle mermer tanımının içine girmektedir.

Mermerin Sınıflandırılması

Mermerler oluşum esnasındaki şartlara bağlı olarak farklı mineralojik kimyasal ve yapısal özelliklere sahip olmaktadır. Buna bağlı olarakmermerler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır.

Mineral Tane Boyutlarına Göre

a) İnce taneli mermer (1 milimetre)

b) Orta taneli mermer (1-5 milimetre)

c) İri taneli mermer (5 milimetre ile 1-2 santimetre)

Mineral Bileşim ve Oranlarına Göre

a) Mermer; yüzde 95 kalsit (CaCO3) içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Kuvars ve mika gibi diğer mineralleri içerebilir.

b) Kalkşist; yüzde 60-70 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Klorit epidot mka ve lepidolit gibi diğer mineralleri içerebilir.

c) Spolen; yüzde 80 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Flaapit tremotil diopsit plajioklas ve gröna gibi diğer mineralleri içerebilir.

d) Mermer-Skarn; yüzde 80-90 kalsit içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Epidot diopsit gröna olivin ve plajioklas gibi diğer mineralleri içerebilir.

Yapı ve Dokularına Göre

a) Masif mermer; kompakt görünümlü ince ve iri tanelidir.

b)Laminal mermer; renkli şeritli görünümde ince taneli şeritler farklı mineral veya elementler içerirler.

c) Şisti mermer; yapraklı yapıda ve önemli miktarda mika içermektedir. d) Breşik mermer; tekrar kırılmış ikincil minerallerle dolgulanmıştır. Ana dolgular farklı renk ve mineral içerikli olabilirler.

Jeolojik Olarak

a) Magmatik taşlar (Granit diyabaz siyenit vb.)

b) Metamorfik taşlar (Hakiki mermerler kireçtaşları vb.)

c) Sedimanter taşlar (Travertenler oniks mermerler vb.)

Mermerin Özellikleri

Mermerlerin ana kullanım alanları binaların içi ve dışında(yer ve duvar döşemeleribasamaklarsütunlarşöminelermutfak ve banyo-hamamdış cephe kaplamaları) başta olmak üzeresüs eşyaları ve hediyelik eşyalardır.Mermer kırıntıları da mozaik olarak değerlendirilmektedir.Yukarıda anılan kullanım alanlarına uygun özellikler taşıyan mermerlerin seçilmesi büyük önem taşır.Bu nedenleaşağıda incelenen özelliklerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Sertlik

Sert mermerlerbinalarda daha çok döşemelerde ve kapı eşiklerinde kullanılır.Genel olaraksilikat minerallerinin artmasıyla birlikte mermerin sertliği de artar.Sert mermerlerin kesimi ve şekillendirilmesi daha zor ve masraflıdır.Buna karşılıkçok iyi cila kabul ederler.

Su Emme

Su emme daha çok binaların dış cephe kaplamalarında kullanılan mermerler için önem taşır.Zirayağmur suları özellikle karbonat içeren mermerlerde tesir ederek çözülmelerine neden olur.

Birim Hacim Ağırlığı

Birim hacim ağırlığının bilinmesi nakliyat cretlerininbelirlenmesindestatik hesaplarda ve yük kaldırma işlerinde kullanılan halat seçiminde gereklidir.

Porozite

Mermerlerde porozitenin artmasıyla birlikte ekonomik değer azalır.Ziraatmosferin etkilerine karşı koyma özelliği porozitenin artmasıyla azalmaktadır.Mermerin gözeneklilik derecesinin bir ölçütü olarak kullanılmaktadır.

Aşınma Kaybı

İnsan trafiğinin etkisiylesürtünme sonucu taban döşemesi ve merdiven basamaklarında kullanılacak mermer plakalarda oluşabilecek aşınma kayıplarının bilinmesiuygun mermer seçiminde önemlidir.Sürtünme etkisiyle oluşan aşınma kayıpları genellikle karbonatlı mermerlerde yüksek olupmineral içeriği ve içerdiği minerallerin özellikleri nedeniyle magmatik kökenli mermerlerde düşüktür.Bu nedenlesürtünme ile aşınma değeri mermerin kullanım alanını tayin edici bir gösterge olarak kabul edilmektedir.


Basınç Dayanımı

Mermerlerin kristal durumunaporoziteyeCaCO3 miktarına ve yabancı madde içeriğine göre değişken olup500-1500 kgf/cm2 arasında değişir.Dayanım tabakalanmaya dik yönlerde daha fazla;paralel yönlerde ise daha azdır.Basınç dayanımı mermerin yapılarda kullanım yerini belirlemede bir gösterge olarak kullanılır.

Renk

Gerçek mermerler saf olduklarında beyaz tonlardadır.Ancakyeryüzünde renkli mermerler daha yaygındır.Renklenmemermeri oluşturan esas mineralin yanında tali veya az oranda yabancı element ve minerallerin varlığından kaynaklanır.Renk ve desen alım satımında önemli rol oynayan özelliklerdendir.

Saydamlık

Mermerin ışığı geçirebilme özelliğidir.İnce kristalli mermerlerin saydamlık özellikleri daha yüksektir.Bu özellikleri yüksek olan mermerler süs eşyası yapımında ve heykel-traşcılıkta kullanılır.

Cila Tutma

Mermerlerin cila tutma özellikleri farklılıklar gösterir.Genel olaraksert mermerler daha iyi cila kabul ederler.Mermer işletme fabrikalarında levha haline getirilmiş ve boyutlandırılmış mermerlerin pazar değeribu malzemenin parlatılabilme özelliği ile yakında ilgilidir.İyi parlatılamayan malzemelerin Pazar değeri düşüktür.

Dünyada Mermer Sektörü

Dünyada mermere olan talep sürekli artmakta ve mermercilik sektörü en cazip sektörlerden biri haline gelmektedir.Gelişmiş ülkelerin ekonomik olarak güçlü ve üstün olmasındaki en büyük etken bu ülkelerin doğal kaynaklarından en iyi şekilde yararlanmalarıdır. Dünya mermer ticaretinde Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin paylarının miktar ve değer olarak çok yüksek olması bu durumu çok iyi bir şekilde yansıtmaktadır. Birlik ülkelerinde bulunan kaynakların büyük bir kısmında işletme yapılmakta ancak bir kısmında ise rezervelerin ve karlılığın azalması nedeniyle işletmeler ekonomik sıkıntıya düşmektedir. Diğer ülkelerden ithal ettikleri blok mermer ve tam işlenmemiş levha mermeri işleyerek 3. ülkelere ihraç etmekte ve böylece bu darboğazlardan kurtulmaktadırlar.
Dünya Mermer ihracatında İtalya Çin Hindistan İspanya Brezilya ve Güney Amerika önemli bir paya sahiptir. Bu ülkelerden Çin HindistanBrezilya ve Finlandiya ham blok mermer ihracatçısı durumundayken başta İtalya olmak üzere İspanya Portekiz Kanada Yunanistan ve Güney Kore gibi ülkeler işlenmiş mermer ihracatçısıdır. Mermer tüketiminde ABD en başta yer alırken İngiltere Orta Avrupa ve Orta doğu ülkeleri mermer tüketimi yüksek olan ülkelerdir.